Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου για την Ιστορία: Περί ελευθερίας του Λόγου (και του Αντίλογου) της Ρένας Χόπλαρου

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσόστομου Β’ ότι «Κάποιοι δικοί μας λένε ότι σκοτώσαμε Τουρκοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι έφερναν όπλα άρα οι δικοί μας τι να έκαναν;» είναι τρομακτικές (10.11.2008). Αποτελούν ουσιαστικά δημόσια απολογία των δολοφονιών Τουρκοκυπρίων που έγιναν στην Κύπρο κατά τη διάρκεια της περιόδου 1963 – 74. Ο Αρχιεπίσκοπος παρέλειψε να αναφέρει βεβαίως ότι οι Τουρκοκύπριοι που βρέθηκαν σε ομαδικούς τάφους κατά δεκάδες δεν ήταν ένοπλοι στρατιώτες άλλα άμαχοι πολίτες, άντρες, γυναίκες και παιδιά (ακόμα και βρέφη) που δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ.
Εν ψυχρώ δολοφονήθηκαν και πολλοί αθώοι Ελληνοκύπριοι. Κάποια από τα παιδιά των αγνοουμένων, αν φανούν τυχερά και εντοπιστεί το σημείο ταφής, αντικρίζουν για πρώτη φορά τους δικούς τους, ένα σωρό κόκαλα κατά τη διάρκεια των εκσκαφών. Τον ανταγωνισμό για τα ποια πλευρά διέπραξε τα περισσότερα εγκλήματα ας τον κάνουν όσοι διακρίνουν τα θύματα και τους θύτες σε «δικούς μας» και στους «άλλους». Ο Διονύσης Γουσέτης, ο πρώην γενικός γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, πολύ σωστά σημειώνει πως δε χωράνε «υποκειμενικοί χαρακτηρισμοί» στα εγκλήματα (Αχάριστος Φωνή, 2008, σ. 148).
Ως γενική αρχή δεν υποστηρίζω καμία απαγόρευση στο μισαλλόδοξο λόγο, εκτός βέβαια εάν προτρέπει στη βία. Ωστόσο, και εδώ αξίζει να παραθέσω τα λόγια του καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου Σταύρου Τσακιράκη, «το μόνο αντίδοτο στον κακό λόγο είναι ο αντίλογος [...] γι’ αυτό θεωρώ ότι ο μισαλλόδοξος λόγος δεν πρέπει να περνά απαρατήρητος ούτε να αντιμετωπίζεται περιπαικτικά» (βλ. Athens Voice, 20.11.2008). Διαφωνώ με το επιχείρημα ότι ο αντίλογος στο λόγο του Αρχιεπισκόπου εξισούται με φίμωση του. Ο Αρχιεπίσκοπος έχει το δικαίωμα να λέει ότι θέλει. Δεν μπορεί όμως να είναι υπεράνω πολιτικής κριτικής η άποψη του. Στην Κύπρο δεν είναι οι απόψεις του Αρχιεπισκόπου υπό διωγμό, οι μη ταυτιζόμενες με τη δική του εκδοχές της ιστορίας είναι.
Ο Αρχιεπίσκοπος έκανε μια ακόμη δήλωση που αξίζει να συζητηθεί. Απείλησε την Πολιτεία ότι «εάν παραχαραχθεί η ιστορία θα πει στα παιδιά να πετάξουν τα νέα βιβλία» (10.11.2008). Εδώ ο Αρχιεπίσκοπος, πριν καν δει τα νέα βιβλία τα οποία θα προκύψουν στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης απειλεί ότι θα παρακινήσει μαθητές σε ενέργειες οι οποίες ακυρώνουν κάθε έννοια δημοκρατικού διαλόγου και αντιπαράθεσης επιχειρημάτων. Με τα νέα αναλυτικά προγράμματα και τα εγχειρίδια πιθανόν να διαφωνήσουμε κι άλλοι. Είναι όμως αντίφαση να χρησιμοποιείται το επιχείρημα της φίμωσης του Αρχιεπισκόπου ενώ ο ίδιος θέλει να «πετάξει» την αντίθετη άποψη, πριν ακόμα τη διαβάσει. Το πιο σοβαρό είναι βεβαίως ότι ο Αρχιεπίσκοπος με τον έλεγχο που θέλει να ασκήσει πάνω στα εκπαιδευτικά ζητήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας υπερβαίνει το ρόλο του. Η έκφραση των απόψεων του για την εκπαίδευση δεν πρέπει να αποβλέπει στην υποκατάσταση του ρόλου που κατέχουν οι θεσμοί της εκλεγμένης πολιτικής ηγεσίας.

Η Ρένα Χόπλαρου είναι εκπαιδευτικός, MA in Cultural Studies
Δημοσιεύτηκε στον Πολίτη 14/12/08

Εκκλησία, Κοινωνία, Πολιτεία του Μιχάλη Ατταλίδη

Η διαφοροποίηση των κοινωνικών και πολιτειακών θεσμών αποτελεί κεντρική διαδικασία του εκσυγχρονισμού της κοινωνίας και του πολιτειακού συστήματος. Είναι η διαφοροποίηση που επιτρέπει τον πλουραλισμό, την ανεξαρτησία της λειτουργίας θεσμών (της εκκλησίας από το κράτος και αντιστρόφως για παράδειγμα), και την ανάπτυξη της ανοχής και της δυνατότητας έκφρασης διαφορετικής γνώμης χωρίς τιμωρία. Αυτά τα χαρακτηριστικά απουσίαζαν από τις παραδοσιακές κοινωνίες, από την Κύπρο για παράδειγμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.



Οι επικεφαλής της εκκλησίας της Κύπρου εμφανίζονται ενίοτε ως φορείς νοοτροπιών που δεν ανήκουν σε μια σύγχρονη κοινωνία και πολιτειακό σύστημα, αλλά μάλλον εκφράζουν αξίες κάποιου προηγούμενου, πιο αδιαφοροποίητου, υστερημένου σταδίου κοινωνικής ανάπτυξης. Αυτό που είναι εντυπωσιακό για παράδειγμα είναι η σύμμιξη σε ηγετικές μορφές της Εκκλησίας, οικονομικών, πολιτικών και εκκλησιαστικών ενασχολήσεων, σε συνθήκες αδιαφάνειας, ορισμένες φορές σε βάρος των πνευματικών ενασχολήσεων και της διακονίας, και η στήριξη αυτών των στάσεων από πολιτικούς και κόμματα.

Μερικές πρόσφατες δηλώσεις του προκαθήμενου της Κυπριακής Εκκλησίας προέρχονται από προ-διαφωτιστικές νοοτροπίες. Η αναφορά του στον «Πολίτη» ως «Ελληνόφωνη Τουρκική εφημερίδα» εκφράζει τουλάχιστον δύο προ-δημοκρατικές στάσεις. Η πρώτη είναι αυτή που λέει ότι η διαφωνία σε ένα θέμα γενικεύεται σε ολοκληρωτική εχθρότητα. Η δεύτερη λέει ότι ο «προύχων» δικαιούται να είναι κριτής της θρησκευτικής και της εθνικής ταυτότητας και «επάρκειας» των «υπηκόων» του, και να τους καταδικάζει συλλογικά.

Πρέπει να αναφερθεί ότι το αρχιερατικό ολίσθημα υποβοήθησε η παρωχημένη πολιτική υποκουλτούρα που προώθησε μέρος της απερχόμενης κυβερνητικής ηγεσίας αναφερόμενη σε διαφωνούντες στο Κυπριακό ως «Νενέκους» και εκφραστές «Τουρκικών θέσεων στα Ελληνικά», και στην τραγικωμωδία της «περιρρέουσας ατμόσφαιρας» .

Η αρχή της διαφοροποίησης θεσμών, νοοτροπιών και ιδεολογιών υπενθυμίζει επίσης ότι μπορούν οι πολίτες να είναι μέλη αυτής της κοινωνίας, αυτής της πολιτείας, και ακόμη αυτής της Εκκλησίας, χωρίς να συμμερίζονται προσεγγίσεις του προκαθημένου της που τείνουν να απλουστεύσουν μονοδιάστατα και να «ποδοσφαιροποιήσουν» το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου. Πολλοί στην Ευρωπαϊκή Κύπρο του εικοστού πρώτου αιώνα είναι πιθανό να επιλέξουν την πνευματική προσέγγιση που εκφράσθηκε στην συνάντηση των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Ρόδο κατά τον Ιούνιο, και που μεταξύ άλλων κατέληξε ότι η Εκκλησίες μας πρέπει να προσκομίσουν την θεραπευτική δράση του Θεού στην σύγχρονη κοινωνία η οποία ταλανίζεται σήμερα από την έχθρα, τη σύγκρουση, την βία, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, την αδικία, την υλική και την πνευματική ένδεια.

Η διαφοροποίηση που θα εξέφραζε πρόοδο και στην εκκλησία, θα αναδείκνυε ίσως και κάποια έκφραση άλλων απόψεων ιερωμένων ή θεολόγων για νοοτροπίες και δηλώσεις που προάγουν μια μονόπλευρη, υστερημένη, εικόνα της Ορθοδοξίας.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πολίτης 1/9/2007

H παιδεία, ιερή ή πολιτική υπόθεση του Έθνους της Σίας Αναγνωστοπούλου

Πριν κάποιες μέρες ο Aρχιεπίσκοπος Kύπρου, κ. Xρυσόστομος, κάλεσε με δημόσια δήλωσή του τον υπουργό Παιδείας, κ. Δημητρίου, -ούτε λίγο ούτε πολύ- να "σοβαρευτεί" και, συνεχίζοντας την "Πατρική Διδασκαλία", τον διαβεβαίωσε ότι, αν δεν παραχαράξει την ελληνική ιστορία στα σχολικά βιβλία, τότε όλα θα πάνε καλά. Aυτά περίπου είπε ο Aρχιεπίσκοπος, ξεχνώντας ότι το "σηκωμένο δάχτυλο" ενός ιεράρχη κατά του Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά του υπουργού Παιδείας συνιστά προσβολή κατά της Δημοκρατίας, κατά του λαού, κατά του πολιτικού και πνευματικού κόσμου, κυρίως κατά της λαϊκής βούλησης έτσι όπως αυτή εκφράστηκε στις εκλογές.O πολιτικός και πνευματικός κόσμος, ωστόσο, του Eλληνισμού έχει δώσει πολλές μάχες στην Iστορία του, εδώ και δύο σχεδόν αιώνες, για να εδραιώσει και να περιφρουρήσει την κοσμικότητα της παιδείας, να την καταστήσει πολιτική υπόθεση του Έθνους, και όχι θρησκευτική υπόθεση της Eκκλησίας.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=838387&-V=archive&-w=Η@ΠΑΙΔΕΙΑ@ΙΕΡΗ@Η@ΠΟΛΙΤΙΚΗ@ΥΠΟΘΕΣΗ@ΤΟΥ@ΕΘΝΟΥΣ@&-P

Κηρύγματα μίσους του Νικόλα Κυριάκου

Υπάρχει μία μόνο επικίνδυνη μειονότητα: οι ρατσιστές" Ξέρετε, ένα ρητό λέει πως το Κακό σηκώνει κεφάλι όταν η απραξία και η σιωπή των καλών το επιτρέπει. Έτσι κι ο ρατσισμός, ανεξαρτήτως της μορφής που παίρνει. Εθνοτικός, θρησκευτικός, φυλετικός, δεν έχει καμία απολύτως σημασία: το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=839156&-V=archivecolumns&-p

Χωρισμός σχολείου - κατηχητικού του Πάσχου Μανδραβέλη

Κατάλαβε κανείς ποια είναι η θέση του υπουργού Παιδείας για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στα σχολεία; Σύμφωνα με τον κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη το μάθημα είναι υποχρεωτικό για τους ορθόδοξους και προαιρετικό για τους αλλόδοξους. Αλλά πάλι αυτό ίσχυε έτσι κι αλλιώς τα τελευταία χρόνια: αρκούσε μια δήλωση γονέα ότι είναι αλλόδοξος για να απαλλαγεί ο βλαστός του από το μάθημα. Με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ο γονέας δεν κάνει δήλωση αλλοδοξίας - οφείλει μόνο να δηλώσει ότι δεν θέλει για λόγους συνειδήσεως ο υιός ή η θυγατέρα του να παρακολουθήσει το μάθημα.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ http://www.medium.gr/articles/122770937696318.shtml

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 26.11.2008

Ένα σχόλιο για τον Ιερώνυμο (αλλά και για τον Αλέκο Αλαβάνο) του Δ. Καλουδιώτη

Ο χωρισμός της εκκλησίας από το κράτος είναι ένα από τα παλιότερα αιτήματα του δημοκρατικού κινήματος στη χώρα μας. Και έρχεται ελπίζουμε και πάλι στην επικαιρότητα. Η εκλογή του κ. Ιερωνύμου, όπως κι εμείς σε σχετικό σχόλιο τονίσαμε, ήταν μια ευχάριστη έκπληξη καθώς και η ως τώρα προσεκτική πολιτεία του. Και ίσως είναι η ευκαιρία οι σχέσεις εκκλησίας και κράτους να τεθούν σε νέα φάση.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: http://www.ppol.gr/fullarticle.php?id=4734

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ του Γιώργου Καριπίδη

Αγγελιοφόρος, 28/11/2008

Επιτέλους ένα καλό νέο. Κατά τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα για την Ανεκτικότητα ο μητροπολίτης Ξάνθης Παντελεήμων και ο μουφτής Ξάνθης Μεμέτ Σινίκογλου συνυπέγραψαν κείμενο υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης ανθρώπων με διαφορετικές θρησκευτικές, γλωσσικές και εθνικές ταυτότητες. Εάν οι πολιτικοί φορείς έδειχναν την ίδια τόλμη και την ίδια ευρύτητα πνεύματος, η Θράκη των μειονοτήτων θα είχε μετατραπεί στη Θράκη του πλουραλισμού. ΄Όμως οι δύο θρησκευτικοί ηγέτες δεν αρκέστηκαν σε μια διακήρυξη υπέρ της ανεκτικότητας. ΄Όπως επισημαίνουν: «Παρά τη θετική του αποτίμηση, ο όρος ανεκτικότητα εμπεριέχει μέσα του τους σπόρους των διακρίσεων. Ο όρος προϋποθέτει ένα υποκείμενο, αυτό που επιδεικνύει την ανεκτικότητα, και ένα αντικείμενο, αυτό που απολαμβάνει τους καρπούς της. Ο βαθμός και η διάρκεια της ανεκτικότητας επαφίενται στη βούληση αυτού που την επιδεικνύει. ΄Όμως με αυτόν τον τρόπο η ανεκτικότητα αυτοϋπονομεύεται».


Διαβάστε τη συνέχεια εδώ http://www.diamet.gr/el/readText.asp?textID=6257

Τα Θρησκευτικά και το Σύνταγμα του Γ.Χ.Σωτηρέλη

Το Βημα
Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2008

Ο Κ. Γιώργος Χ. Σωτηρέλης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το τελευταίο διάστημα γίναμε μάρτυρες μιας ακόμη κραυγαλέας κυβερνητικής ανακολουθίας. Το καλοκαίρι εκδόθηκαν δύο εγκύκλιοι, οι οποίες, επικαλούμενες «τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Ανεξάρτητων Αρχών», προέβλεπαν ότι οι μαθητές που δεν επιθυμούν να παρακολουθούν το μάθημα των Θρησκευτικών που διδάσκεται στα σχολεία μας μπορούν _ με αίτηση των γονέων τους εφόσον είναι ανήλικοι _ να απαλλαγούν από την παρακολούθησή του, χωρίς να δηλώνουν τον ειδικότερο λόγο αυτής τους της επιλογής. Ακολούθησε ένας καταιγισμός αντιδράσεων από τη «Δεξιά του Κυρίου», με αιχμή του δόρατος την απειλή ότι η κυβέρνηση θα τιμωρηθεί εκλογικά, διότι τόλμησε να αγνοήσει αυτούς που την έφεραν στην εξουσία…

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artid=244837

Χωρισμός ή διαπλοκή! του Ριχάρδου Σωμερίτη

Το Βημα της Κυριακής, 30/11/2008

Μέσα σε λίγα χρόνια ζήσαμε το σκάνδαλο του εκκλησιαστικού, πολιτικού και δικαστικού κυκλώματος σε βάρος της Δικαιοσύνης, το σκάνδαλο με τις οικονομικές και προσωπικές ατασθαλίες τόσων ιεραρχών με πολιτική επιρροή και τώρα ζούμε το σκάνδαλο τού Βατοπαιδίου και άλλων μονών. Το κοινό χαρακτηριστικό αυτών και άλλων υποθέσεων είναι η διαπλοκή με τον πολιτικό κόσμο και με τον οικονομικό, δικηγορικό και συμβολαιογραφικό υπόκοσμο.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=244815&ct=6